Xa vời mục tiêu “rừng trong phố”

Tuy nhiên, mở rộng đường giao thông đồng nghĩa với việc lấy vào không gian vỉa hè vốn có những hàng cây xanh nhiều năm tuổi. Thực tế, khi nâng cấp mở rộng một số tuyến đường, cây xanh bị cưa hạ, di dời, nhưng số lượng cây xanh được trồng bù đắp, thay thế không tương xứng. Mới đây, tại dự án nâng cấp mở rộng đường Lê Hồng Phong (phường 4), TP Đà Lạt đã đề xuất chặt hạ 52 cây sò đo cam, di dời 1 cây pơ mu, 1 cây mai anh ??ào. Trong đó, có những cây sò đo cam được trồng từ hơn 20 năm trước, hiện đã tạo tán rộng lớn, đường kính gốc từ 25-70cm.

Lý do được TP Đà Lạt đưa ra là do một số cây có dấu hiệu mục thân, khả năng tái sinh rễ kém, việc di dời để trồng lại, chăm sóc không khả thi. Chính quyền địa phương sẽ trồng “bù” 260 cây xanh các loại để tôn tạo cảnh quan, môi trường (tương ứng chặt 1 cây sẽ trồng thay thế 5 cây), nhưng phải mất hơn 20 năm sau mới biết được liệu cây có sinh trưởng tốt và tạo mảng xanh thay thế hay không!

Tương tự, tại dự án nâng cấp mở rộng đường Hoàng Văn Thụ đang được triển khai tại phường 4 và phường 5, TP Đà Lạt đề xuất chặt hạ 180 cây xanh, trong đó có 62 cây sò đo cam (đường kính 20-30cm), 10 cây gỗ tạp (đường kính trung bình 27cm), đặc biệt có 108 cây thông ba lá đường kính trung bình 47cm, cao 15m. Để đạt được kích thước lớn như vậy, cây thông ba lá phải mất hàng chục năm sinh trưởng, trong khi đây lại là loài cây gắn liền với đặc trưng của TP Đà Lạt và đời sống của người dân.

Nếu tiếp tục chặt số lượng cây lớn trong khu vực trung tâm vốn đã giảm mạnh mảng xanh trong thời gian qua, sẽ khiến không gian trung tâm Đà Lạt càng nặng nề bởi bê tông, trong khi mật độ xây dựng tại khu trung tâm Đà Lạt ngày càng tăng, không gian sân vườn ngày càng thu hẹp. Điều đó có thể nhận thấy rõ, trên các tuyến đường trung tâm Đà Lạt hiện không có hoặc rất hiếm cây xanh như: Bùi Thị Xuân, Nguyễn Công Trứ, Phan Bội Châu, Phan Đình Phùng, Hai Bà Trưng, Ba Tháng Hai, Nguyễn Chí Thanh, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phạm Ngũ Lão, Mạc Đĩnh Chi…; hoặc tại các khu quy hoạch hình thành sau này như Phạm Hồng Thái, Yersin…

Từ nhiều năm trước, Đà Lạt hướng đến không gian đô thị “Thành phố trong rừng, rừng trong thành phố”, đồng thời tại Quyết định số 257 ngày 17-3-2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung TP Đà Lạt (Lâm Đồng) và vùng phụ cận đến năm 2045, cũng định hướng quy hoạch dài hạn về tổ chức không gian, kiến trúc cảnh quan.

Trong đó, cùng với các giá trị về mặt văn hóa, lịch sử, di sản kiến trúc, cảnh quan thiên nhiên, “phố trong rừng, rừng trong phố” là yếu tố sống còn cần tiếp tục được bảo tồn, phát triển Đà Lạt trở thành đô thị xanh trực thuộc Trung ương. Tuy nhiên, nếu cứ tiếp tục chặt hạ cây xanh đang độ trưởng thành để giải quyết vấn đề hạ tầng giống như cách nhiều đô thị lớn khác từng làm, thì mục tiêu “rừng trong phố” của Đà Lạt sẽ khó có thể thành hiện thực.