Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng nông thôn mới

Xây dựng nông thôn mới (NTM) “chỉ có điểm đầu, không có điểm kết thúc”, là chủ trương lớn của Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Đến nay, Chương trình đã làm thay đổi bộ mặt nông thôn trên địa bàn cả nước, đời sống người dân nông thôn được cải thiện rõ nét. Đóng góp vào thành công này phải kể tới vai trò của hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong triển khai thực hiện có hiệu quả các cuộc vận động, phong trào khuyến khích người dân chung tay xây dựng NTM.
 

 Với kinh nghiệm 10 năm thực hiện xây dựng NTM (giai đoạn 2010-2020), cùng với sự nỗ lực, quyết tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp, các địa phương đã chủ động hơn trong triển khai Chương trình ngay từ những năm đầu giai đoạn 2021-2025. Nhờ đó, trong 02 năm (2021-2022), Chương trình đã hoàn thành mục tiêu Chính phủ giao, trong đó có một số chỉ tiêu vượt so kế hoạch. Đến nay, cả nước có 6.022/8.177 xã (73,65%) đạt chuẩn NTM (tăng 11,3% so với cuối năm 2020). Có 263 đơn vị cấp huyện thuộc 58 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM, tăng 90 đơn vị so cuối năm 2020 (chiếm khoảng 40,8% tổng số đơn vị cấp huyện của cả nước). 19 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% số xã đạt chuẩn NTM (tăng 07 địa phương so với cuối năm 2020). Mục tiêu hoàn thành xây dựng NTM tiếp tục được các địa phương xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025 và hằng năm. Đóng góp vào thành công của Chương trình, hệ thống Mặt trận Tổ quốc đã bám sát các chủ trương, nhiệm vụ xây dựng NTM cụ thể hóa trong thực hiện các cuộc vận vận động“Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Các tổ chức chính trị - xã hội với các mô hình hay, cách làm sáng tạo đã góp phần vào thành công của chương trình NTM.

Trong chương trình xây dựng NTM, với trách nhiệm đoàn kết, tập hợp rộng rãi các tầng lớp nhân dân, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam luôn tuyên truyền cho nhân dân hiểu về chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, từ đó vận động nhân dân tham gia hưởng ứng, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Ngay sau khi triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, Hội nghị lần thứ ba, khóa VII của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã bàn và đề ra nhiệm vụ. Theo đó, MTTQ Việt Nam xác định giải pháp để Mặt trận tham gia xây dựng NTM thông qua các cuộc vận động và các phong trào thi đua yêu nước, trực tiếp là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, cuộc vận động “Ngà;y vì người nghèo” và nay là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.

Những năm qua, thông qua cuộc vận động“Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và các phong trào thi đua, MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận ở các cấp đã tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân hưởng ứng phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, góp phần quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng NTM. Qua đó, khơi dậy tinh thần đoàn kết giúp nhau phát triển sản xuất, xóa đói giảm nghèo, làm giàu hợp pháp ở từng địa phương. Trong xây dựng nông thôn mới, MTTQ Việt Nam các cấp vận động nông dân giúp nhau phát triển kinh tế; vận động các nguồn lực đóng góp từ nhân dân để xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn (như hiến đất làm đường, xây dựng các công trình dân sinh nông thôn...); bảo vệ môi trường, giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn nông thôn... Báo cáo Sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2023 cho thấy, thông qua công tác tuyên truyền, vận động, trong gần 9 năm thực hiện Chương trình, nhân dân đã tự nguyện hiến hơn 45 triệu m2 đất để làm đường, công trình dân sinh. Các địa phương đã huy động được hàng ngàn tỉ đồng để xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu ở nông thôn.

Thông qua thực hiện Quỹ “Vì người nghèo” và công tác an sinh xã hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã vận động nhân dân ủng hộ xây dựng sửa chữa nhà cho hộ nghèo, hỗ trợ vốn giúp người nghèo làm ăn. Vì vậy, ở các vùng nông thôn, từ nguồn vận động ủng hộ Quỹ đã giúp nhiều địa phương thực hiện hoàn thành việc xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo đảm bảo các tiêu chí về nhà ở trong chương trình xây dựng nông thôn mới. Trong 10 năm qua, Quỹ“Vì người nghèo” 4 cấp đã vận động được trên 12 tỷ đồng; vận động an sinh xã hội được trên 40.000 tỷ đồng; từ nguồn quỹ“Vì người nghèo”, nguồn an sinh xã hội và hỗ trợ của cộng đồng đã xây dựng, sửa chữa được 741.945 nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo, đã tạo thêm nguồn lực giúp nhiều hộ thoát nghèo, có nhà ở, ổn định cuộc sống.

Đặc biệt, với việc tham gia giám sát xây dựng NTM, Mặt trận các cấp đã hướng dẫn nhân dân tham gia giám sát, phát huy vai trò của Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng trong việc giám sát các nội dung, dự án đầu tư xây dựng nông nghiệp, nông thôn. Hàng năm, MTTQ Việt Nam các cấp đã chủ trì, phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội xác định nội dung và xây dựng kế hoạch tổ chức giám sát các chính sách, dự án trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Thông qua hoạt động giám sát của Mặt trận đã giúp cho Chính phủ, chính quyền và ngành chức năng các cấp điều chỉnh các nội dung và chính sách trong xây dựng nông thôn, hỗ trợ nông dân phù hợp hơn và được nhân dân đồng tình ủng hộ.

Cùng với việc tổ chức các hoạt động giám sát, MTTQ Việt Nam các cấp thực hiện lấy ý kiến đánh giá sự hài lòng của người dân về kết quả xây dựng NTM, qua đó  bước đầu đã thể hiện được ý chí, nguyện vọng và sự tham gia, giám sát trực tiếp của người dân trong xây dựng NTM. Đồng thời là một trong những kênh thông tin quan trọng giúp cấp ủy, chính quyền và các ngành chức năng đánh giá, kiểm chứng đối với kết quả xây dựng NTM ở từng địa phương, cơ sở. Tính từ tháng 6/2017 - 8/2019, MTTQ các cấp đã tổ chức lấy ý kiến được trên 581 ngàn lư??t ý kiến của người dân về công nhận cấp huyện và xã đạt chuẩn nông thôn mới với 48 huyện, 1.862 xã (trong đó có 46 huyện được công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn nông thôn mới; trên 1.812 xã đảm bảo tỷ lệ hài lòng của người dân đề nghị công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới).

Cùng với hệ thống Mặt trận, các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm trong tổ chức thực hiện các phong trào thi đua, cuộc vận động góp phần thực hiện xây dựng NTM. Theo đó, các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể các cấp đã chủ động xây dựng chương trình, đề án, kế hoạch tham gia thực hiện các nhiệm vụ gắn với xây dựng NTM, phát động nhiều phong trào và tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên, toàn thể nhân dân tham gia thực hiện như: Phong trào nông dân sản xuất giỏi, thúc đẩy, động viên, hỗ trợ nông dân nâng cao hiệu quả sản xuất, góp phần quan trọng cho phát triển sản xuất nông nghiệp và nâng cao đời sống; phong trào toàn dân chung sức xây dựng NTM, khơi dậy, huy động mạnh mẽ sự đóng góp của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là phát huy vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM; cuộc vận động xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam; phong trào đền ơn, đáp nghĩa; Hội Cựu chiến binh với mô hình tham gia giữ gìn an ninh trật tự, an toàn giao thông; Đoàn Thanh niên với vai trò tuổi trẻ xung kích tham gia xây dựng NTM, thông qua các hoạt động, phong trào thanh niên tình nguyện như: Ngày thứ Bảy tình nguyện, Ngày Chủ nhật xanh, Tháng thanh niên… thực hiện các công trình, phần việc thanh niên như: Xây dựng cảnh quan môi trường, xây dựng nhà nhân ái, thắp sáng ngõ hẻm, làm đường, cầu giao thông nông thôn… Trung ương Hội Người cao tuổi đã phát động triển khai rộng rãi phong trào “Người cao tuổi chung tay xây dựng NTM, nếp sống văn minh đô thị và bảo vệ môi trường”, phát huy truyền thống “tuổi cao gương sáng”, “tuổi cao trí càng cao”, đem lại nhiều đóng góp cho xây dựng NTM, đặc biệt trong việc kêu gọi, vận động con em góp công, góp sức, hiến đất.

Từ những kết quả đã đạt được, có thể khẳng định vai trò, đóng góp quan trọng của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong chương trình xây dựng NTM, nhất là trong công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp sức mạnh đoàn kết của mọi tầng lớp nhân dân. Các phong trào, hoạt động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đã phát huy hiệu quả tích cực, thắt chặt tinh thần đoàn kết giữa chính quyền, các ban ngành đoàn thể với nhân dân trong thực hiện Chương trình xây dựng NTM. Nhiều hạng mục công trình được đầu tư trong Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM đang phát huy hiệu quả sử dụng, phục vụ tốt cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đời sống của nhân dân.

Thông qua hoạt động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, từng tiêu chí trong xây dựng NTM đã được chuyển hóa thành nội dung trong các cuộc vận động, các phong trào thi đua để triển khai thực hiện ở địa bàn dân cư. Qua đó, nhân dân ở các địa phương đã khẳng định được vai trò chủ thể trong xây dựng NTM, trực tiếp tham gia vào quá trình xác định nhiệm vụ thực hiện các tiêu chí trong xây dựng NTM ở địa phương. MTTQ Việt Nam các cấp đã thực hiện tốt vai trò phối hợp, phân công trách nhiệm, theo dõi và tổng hợp kết quả lấy ý kiến sự hài lòng của người dân; các ý kiến chưa hài lòng của nhân dân về kết quả xây dựng NTM được MTTQ các cấp tổng hợp và phản ánh kịp thời.

Phát huy những kết quả đã đạt được, trong thời gian tới, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục tuyên truyền, vận động các tầng lớp Nhân dân thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về xây dựng NTM thông qua các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động đang diễn ra ở địa bàn dân cư, trọng tâm là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Tuyên truyền, vận động nhân dân giữ vững và nâng cao chất lư??ng NTM đối với các địa phương đã đạt chuẩn; tiếp tục đóng góp nguồn lực để xây dựng NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu. Tiếp tục vận động các nguồn lực để xây dựng NTM ở các địa phương khó khăn, khẳng định vai trò tích cực trong xây dựng NTM, đóng góp quan trọng vào việc xây dựng nông thôn ngày càng giàu đẹp, văn minh./.

Bích Thủy