Đầu tư cho vùng trồng dược liệu quý góp phần phát triển kinh tế vùng dân tộc thiểu số và miền núi
Đầu tư cho vùng trồng dược liệu quý góp phần phát triển kinh tế vùng dân tộc thiểu số và miền núi
Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) là một trong những nhiệm vụ được ưu tiên hàng đầu và được cụ thể hóa tại Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021-2030. Các nhiệm vụ, giải pháp đưa ra đều nhằm mục tiêu phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, cải thiện và nâng cao chất lượng sống cho đồng bào DTTS&MN với quyết tâm không để ai bị bỏ lại phía sau; trong đó giải pháp đầu tư, phát triển vùng trồng dược liệu quý đang dành được nhiều sự quan tâm.
Hiện nay, xu hướng dùng thuốc từ thảo dược thay thế cho thuốc hóa dược đang được cả thế giới đón nhận, do đó, nhu cầu về nguồn nguyên liệu thảo dược đang ngày càng tăng cao. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, có đến 80% dân số toàn cầu sử dụng thảo dược để chăm sóc sức khỏe ban đầu. Tổng giá trị thị trường s??n ph???m từ thảo dược toàn cầu năm 2021 ước tính khoảng 230 tỷ USD, dự báo có thế đạt 430 tỷ USD vào năm 2028 với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 11,32%. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng chung khi mỗi năm, ngành Y tế cần khoảng 100 nghìn tấn dược liệu với tổng giá trị thị trường bình quân trên 400 triệu USD/năm để sử dụng trong điều trị và sản xuất dược phẩm.
Hiện, một số doanh nghiệp Việt Nam đã tham gia vào chuỗi giá trị trồng và xuất khẩu nhiều loại dược liệu như: Quế, hồi, thảo quả, nghệ, hòe, kê huyết đằng... Tuy nhiên, sản lượng dược liệu xuất khẩu của Việt Nam còn mang tính chất riêng lẻ, nhất là những s??n ph???m xuất khẩu có thế mạnh như: Quế, hồi, thảo quả, nghệ, hòe... được sản xuất và xuất khẩu với quy mô nhỏ, còn manh mún và chỉ chiếm góc nhỏ trên bản đồ thị phần dược liệu thế giới. Năm 2022, mặc dù tổng giá trị xuất khẩu quế, hồi liên tục tăng nhưng tổng kim ngạch xuất khẩu dược liệu của Việt Nam chỉ đạt 276 triệu USD, một còn số rất khiêm tốn so với thị phần dược liệu trên toàn thế giới. Giá trị thặng dư từ xuất khẩu dược liệu cũng không cao do phần lớn dược liệu của Việt Nam được xuất khẩu dưới dạng nguyên liệu thô, giá trị thấp. Không những thế, Việt Nam vẫn cần phải nhập khẩu lượng lớn dược liệu (chủ yếu từ Trung Quốc) để đáp ứng nhu cầu dược liệu và bào chế dược phẩm trong nước.
Hiện nay, xu hướng dùng thuốc từ thảo dược thay thế cho thuốc hóa dược đang được cả thế giới đón nhận, do đó, nhu cầu về nguồn nguyên liệu thảo dược đang ngày càng tăng cao. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, có đến 80% dân số toàn cầu sử dụng thảo dược để chăm sóc sức khỏe ban đầu. Tổng giá trị thị trường s??n ph???m từ thảo dược toàn cầu năm 2021 ước tính khoảng 230 tỷ USD, dự báo có thế đạt 430 tỷ USD vào năm 2028 với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 11,32%. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng chung khi mỗi năm, ngành Y tế cần khoảng 100 nghìn tấn dược liệu với tổng giá trị thị trường bình quân trên 400 triệu USD/năm để sử dụng trong điều trị và sản xuất dược phẩm.
Hiện, một số doanh nghiệp Việt Nam đã tham gia vào chuỗi giá trị trồng và xuất khẩu nhiều loại dược liệu như: Quế, hồi, thảo quả, nghệ, hòe, kê huyết đằng... Tuy nhiên, sản lượng dược liệu xuất khẩu của Việt Nam còn mang tính chất riêng lẻ, nhất là những s??n ph???m xuất khẩu có thế mạnh như: Quế, hồi, thảo quả, nghệ, hòe... được sản xuất và xuất khẩu với quy mô nhỏ, còn manh mún và chỉ chiếm góc nhỏ trên bản đồ thị phần dược liệu thế giới. Năm 2022, mặc dù tổng giá trị xuất khẩu quế, hồi liên tục tăng nhưng tổng kim ngạch xuất khẩu dược liệu của Việt Nam chỉ đạt 276 triệu USD, một còn số rất khiêm tốn so với thị phần dược liệu trên toàn thế giới. Giá trị thặng dư từ xuất khẩu dược liệu cũng không cao do phần lớn dược liệu của Việt Nam được xuất khẩu dưới dạng nguyên liệu thô, giá trị thấp. Không những thế, Việt Nam vẫn cần phải nhập khẩu lượng lớn dược liệu (chủ yếu từ Trung Quốc) để đáp ứng nhu cầu dược liệu và bào chế dược phẩm trong nước.
Trồng dược liệu quý đem lại thu nhập và nâng cao đời sống người dân cùng đồng bào DTTS&MN
Thực tế hiện nay, nguồn tài nguyên phát triển dược liệu của Việt Nam chưa thực sự được đầu tư, khai thác, phát triển đúng với tiềm năng. Trong khi, trên bản đồ dược liệu thế giới, Việt Nam được đánh giá có nguồn dược liệu đa dạng, nhất là tỷ lệ dược liệu tự nhiên quý hiếm còn rất phong phú. Theo Cục Quản lý Y dược cổ truyền (Bộ Y tế), Việt Nam có vốn tri thức y học cổ truyền dân tộc với nhiều bài thuốc có giá trị, là một kho tàng vô giá để tạo ra các s??n ph???m từ dược liệu bao gồm thuốc dược liệu, thuốc cổ truyền, s??n ph???m chăm sóc bảo vệ sức khỏe, hóa mỹ phẩm… Bên cạnh đó, Việt Nam có tiềm năng to lớn về phát triển dược liệu với 5.117 loài khác nhau, trong đó có nhiều loại dược liệu quý, hiếm. Với đặc điểm địa hình và lợi thế thổ nhưỡng phù hợp trồng nhiều loại dược liệu quý, các vùng núi của Việt Nam là nơi có thể sản xuất được những s??n ph???m thảo dược chất lượng cao.
Theo các chuyên gia, để tăng kim ngạch xuất khẩu dược liệu, Việt Nam cần phải hình thành các vùng sản xuất dược liệu chuyên canh, tập trung, quy mô đủ lớn; phải được quản lý truy xuất nguồn gốc và chất lượng s??n ph???m theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới; về thực hành tốt nuôi trồng và thu hái và sản xuất dược liệu hữu cơ theo tiêu chuẩn quốc tế cũng như của các nước nhập khẩu. Trong đó, sâm và dược liệu quý được xác định là đối tượng có nhiều tiềm năng và lợi thế của các địa phương thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, được Chính phủ lựa chọn đầu tư hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị nhằm tạo sinh kế và tăng thu nhập ổn định, bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số trong khu vực triển khai dự án.
Việc đẩu tư phát triển dược liệu trở thành một ngành kinh tế kỹ thuật không chỉ xuất phát từ nhu cầu thực tế phục vụ cho công tác chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân, mà còn góp phần xóa đói giảm nghèo cho người dân vùng dân tộc thiểu số miền núi, nông thôn. Bên cạnh Chương trình phát triển công nghiệp dược, dược liệu sản xuất trong nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 dành cho cả nước, phát triển vùng trồng dược liệu quý cũng được xác định là một trong những dự án thiết thực nhằm góp phần hiện thực hóa Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ (Chương trình). Đầu tư, hỗ trợ phát triển vùng trồng dược liệu quý là nội dung số 02 của Tiểu dự án 2 thuộc Dự án 3 về Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị trong Chương trình.
Mục tiêu đặt ra là, bước đầu hình thành hệ thống chuỗi giá trị phát triển dược liệu quý; hình thành ý thức nuôi trồng dược liệu theo chuỗi giá trị và bảo tồn nguồn gien dược liệu đảm bảo các quy trình và tiêu chuẩn quản lý chất lượng; kết hợp bảo vệ và phát triển rừng bền vững. Các dự án phát triển sâm và dược liệu quý có hoạt động ở các địa bàn đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, sử dụng tối thiểu 50% lao động là người dân tộc thiểu số (ưu tiên các dự án sử dụng trên 50% lao động là nữ), do các tổ chức kinh tế và cá nhân, hộ gia đình người dân tộc thiểu số, hộ nghèo sinh sống trong vùng có điều kiện tự nhiên phù hợp cùng tham gia thực hiện và cam kết hỗ trợ thu mua, sản xuất, tiêu thụ dược liệu trong vùng; đồng thời hướng đếm các thôn, xã, huyện, tỉnh là nơi triển khai dự án.
Chương trình được triển khai với một số nội dung cụ thể như sau: Địa phương nơi triển khai dự án căn cứ điều kiện thực tế hỗ trợ, bố trí, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuê đủ môi trường rừng để triển khai dự án. Hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng (đường giao thông kết nối đạt chuẩn cấp V miền núi, hệ thống điện, cấp thoát nước) để phục vụ dự án phát triển vùng nguyên liệu. Ưu tiên hỗ trợ các dự án nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân sinh sống trên địa bàn thực hiện dự án để hình thành vùng nguyên liệu. Hỗ trợ kinh phí cải tạo cơ sở hạ tầng về xử lý chất thải, giao thông, điện, nước, nhà xưởng, cơ sở bảo quản dược liệu quý và mua sắm trang thiết bị trong hàng rào dự án. Ưu tiên hỗ trợ các khu, vùng nuôi trồng dược liệu ứng dụng công nghệ cao. Hỗ trợ doanh nghiệp trực tiếp đào tạo nghề cho lao động tại chỗ. Hỗ trợ chi phí quảng cáo, xây dựng thương hiệu s??n ph???m chủ lực quốc gia và cấp tỉnh. Hỗ trợ kinh phí thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học, mua bản quyền công nghệ, mua công nghệ hoặc mua kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ để tạo ra s??n ph???m mới, cải tiến công nghệ, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tiết kiệm nguyên liệu, nhiên liệu, tiết kiệm năng lượng. Hỗ trợ chi phí chuyển giao, ứng dụng khoa học kỹ thuật mới, áp dụng quy trình kỹ thuật và quản lý chất lượng đồng bộ theo chuỗi. Hỗ trợ giống, vật tư, bao bì, nhãn mác s??n ph???m, tối đa không quá 03 vụ hoặc 03 chu kỳ sản xuất, khai thác s??n ph???m. Đối với các dự án trung tâm nhân giống ứng dụng công nghệ cao, hỗ trợ 01 lần tối đa 80% chi phí sản xuất giống gốc và 50% chi phí sản xuất giống thương phẩm. Hỗ trợ vay vốn tín dụng chính sách theo dự án được cấp có thẩm quyền phê duyệt cho cơ sở sản xuất kinh doanh sử dụng từ 50% tổng số lao động trở lên là người dân tộc thiểu số. Hỗ trợ ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng hệ thống kết nối chuỗi giá trị dược liệu và s??n ph???m y dược cổ truyền được truy xuất nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng; xúc tiến thương mại cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Chương trình được triển khai với một số nội dung cụ thể như sau: Địa phương nơi triển khai dự án căn cứ điều kiện thực tế hỗ trợ, bố trí, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuê đủ môi trường rừng để triển khai dự án. Hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng (đường giao thông kết nối đạt chuẩn cấp V miền núi, hệ thống điện, cấp thoát nước) để phục vụ dự án phát triển vùng nguyên liệu. Ưu tiên hỗ trợ các dự án nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân sinh sống trên địa bàn thực hiện dự án để hình thành vùng nguyên liệu. Hỗ trợ kinh phí cải tạo cơ sở hạ tầng về xử lý chất thải, giao thông, điện, nước, nhà xưởng, cơ sở bảo quản dược liệu quý và mua sắm trang thiết bị trong hàng rào dự án. Ưu tiên hỗ trợ các khu, vùng nuôi trồng dược liệu ứng dụng công nghệ cao. Hỗ trợ doanh nghiệp trực tiếp đào tạo nghề cho lao động tại chỗ. Hỗ trợ chi phí quảng cáo, xây dựng thương hiệu s??n ph???m chủ lực quốc gia và cấp tỉnh. Hỗ trợ kinh phí thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học, mua bản quyền công nghệ, mua công nghệ hoặc mua kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ để tạo ra s??n ph???m mới, cải tiến công nghệ, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tiết kiệm nguyên liệu, nhiên liệu, tiết kiệm năng lượng. Hỗ trợ chi phí chuyển giao, ứng dụng khoa học kỹ thuật mới, áp dụng quy trình kỹ thuật và quản lý chất lượng đồng bộ theo chuỗi. Hỗ trợ giống, vật tư, bao bì, nhãn mác s??n ph???m, tối đa không quá 03 vụ hoặc 03 chu kỳ sản xuất, khai thác s??n ph???m. Đối với các dự án trung tâm nhân giống ứng dụng công nghệ cao, hỗ trợ 01 lần tối đa 80% chi phí sản xuất giống gốc và 50% chi phí sản xuất giống thương phẩm. Hỗ trợ vay vốn tín dụng chính sách theo dự án được cấp có thẩm quyền phê duyệt cho cơ sở sản xuất kinh doanh sử dụng từ 50% tổng số lao động trở lên là người dân tộc thiểu số. Hỗ trợ ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng hệ thống kết nối chuỗi giá trị dược liệu và s??n ph???m y dược cổ truyền được truy xuất nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng; xúc tiến thương mại cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Trong bối cảnh cạnh tranh thương mại quốc tế ngày càng gay gắt cùng những khó khăn do suy thoái, bất ổn như hiện nay, để tham gia vào thị trường thảo dược toàn cầu, các doanh nghiệp Việt Nam cần phải đầu tư mạnh về khoa học - công nghệ, giống, phát triển vùng trồng dược liệu trên quy mô lớn, tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn của nước nhập khẩu. Theo chương trình, giai đoạn I từ năm 2021 đến 2025 sẽ đầu tư hỗ trợ phát triển dược liệu quý được triển khai thí điểm theo hình thức dự án liên kết chuỗi giá trị tại 22 huyện của 21 tỉnh, với 18 dự án vùng trồng dược liệu quý và 4 dự án Trung tâm nhân giống ứng dụng công nghệ cao. Dự án được kỳ vọng thu hút được doanh nghiệp đầu tư góp phần hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, vùng trồng dược liệu quý, thúc đẩy khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp, giải quyết việc làm cho đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Với quy mô vùng trồng và sản lượng tính toán, dược liệu quý trong Chương trình còn được kỳ vọng có thể xuất khẩu ra thị trường quốc tế, đóng góp vào tăng trưởng GDP cho nền kinh tế nước nhà.
Vì vậy, việc đầu tư phát triển cùng trồng dược liệu tại vùng với đồng bào DTTS&MN cả về nguồn vốn, kỹ thuật là một quyết sách đúng đắn và kịp thời, cho thấy sự quan tâm của Chính phủ nhằm phát triển tiềm năng lợi thế gắn với phát triển kinh tế - xã hội thông qua Chương trình MTQG dành riêng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Chương trình mang ý nghĩa quan trọng, là quyết sách mang tính chiến lược trong việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, gắn phát triển dược liệu với sinh kế của người dân./.
Vì vậy, việc đầu tư phát triển cùng trồng dược liệu tại vùng với đồng bào DTTS&MN cả về nguồn vốn, kỹ thuật là một quyết sách đúng đắn và kịp thời, cho thấy sự quan tâm của Chính phủ nhằm phát triển tiềm năng lợi thế gắn với phát triển kinh tế - xã hội thông qua Chương trình MTQG dành riêng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Chương trình mang ý nghĩa quan trọng, là quyết sách mang tính chiến lược trong việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, gắn phát triển dược liệu với sinh kế của người dân./.
Thu Hiền
Link Truy Cập Three Wishes Entertainment .
返回页首
