Bài toán sơ tán công dân khỏi Afghanistan

Mỹ có lùi thời hạn rút quân khỏi Afghanistan?

Truyền thông quốc tế đưa tin, hàng chục nghìn người vẫn tập trung ở các khu vực quanh sân bay Kabul với mong muốn rời khỏi Afghanistan trong bối cảnh lực lượng Taliban lê;n nắm quyền kiểm soát đất nước. Số lượng chuyến bay có hạn, trong khi việc kiểm soát an ninh diễn ra chặt chẽ khiến cho nhiều nước lo ngại không thể sơ tán toàn bộ nhân viê;n ở Afghanistan trước thời hạn ngày 31/8.

Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của Liê;n minh châu Âu (EU) Josep Borrell ngày 21/8 tuyê;n bố Mỹ và các nước đồng minh không thể sơ tán hàng chục nghìn nhân viê;n Afghanistan và gia đình họ khỏi quốc gia Tây Nam Á này trước thời hạn chót.  Ông Borrell cho biết các quan chức châu Âu đã "phàn nàn" với phía Mỹ rằng công tác đảm bảo an ninh của họ tại sân bay Kabul quá nghiê;m ngặt và cản trở những người Afghanistan từng làm việc cho các nước châu Âu vào được sân bay này.

Trong khi đó, các quan chức cấp cao Mỹ cho biết nư??c này đang chạy đua với "thời gian và không gian" để sơ tán người khỏi Afghanistan. Việc kiểm tra nghiê;m ngặt cũng  nhằm để ngăn chặn những nguy cơ và mối đe dọa đối với an ninh. Một số nhà lập pháp  Mỹ đưa ra cảnh báo về nguy cơ những kẻ khủng bố hoặc tội phạm có thể lọt qua sân bay Kabul. Ngày 22/8, Mỹ thông báo đã đóng cửa sân bay Kabul trong 48 giờ để tổ chức vận chuyển hết những người đã vào bê;n trong sân bay. Mỹ sẽ chỉ cho phép công dân nư??c này, những người thuộc các nước thành viê;n Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và; người có thẻ xanh được vào sân bay Kabul bắt đầu từ ngày 23/8.

Hiện tại, gần 6.000 quân Mỹ đang kiểm soát hoàn toàn hoạt động tại sân bay Kabul, từ việc điều hành không lưu, cứu hỏa cho đến đảm bảo an ninh quanh khu vực sân bay và tuần tra không phận Kabul. Do đó, việc ở lại hay rút đi của lực lượng này có ý nghĩa rất lớn đối với chiến dịch di tản mà các nư??c ph??ơng Tây đang thực hiện.

Do vậy, các nước đang tiến hành sơ tán công dân khỏi Afghanistan cho rằng cần có thê;m thời gian để hoàn tất các hoạt động hiện nay. Và Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ phải đưa ra quyết định cuối cùng về việc đi hay ở thê;m vài ngày tại Afghanistan. Tuy nhiê;n, vấn đề không đơn giản là các lãnh đạo các nước thuyết phục và ông Biden đồng ý, mà quan trọng hơn là  lực lượng Taliban cũng phải đồng ý cho việc Mỹ ở lại sau ngày 31/8. Trước đó, người phát ngôn của Taliban từng  tuyê;n bố 31/8 là thời hạn chót Mỹ phải hoàn tất việc rút khỏi Afghanistan nếu không muốn bị xem là chiếm đóng, và cảnh báo sẽ có hậu quả nếu lực lượng Mỹ ở lại sau thời gian này.

Hàng chục nghìn người vẫn tìm kiếm cơ hội rời khỏi Afghanistan

Cho đến nay, tổng số người được di tản khỏi Afghanistan từ tháng 7/2021 trê;n các chuyến bay của Mỹ là 53.000 người, trong đó 48.000 người được di tản từ ngày 14/8 khi lực lượng Taliban tiến vào Kabul.

Trong khi đó, Pháp đã sơ tán  được gần 1.200 người, trong đó có gần một trăm công dân Pháp, gần một nghìn người Afghanistan. Trong 2 tuần qua, Anh đã sơ tán khoảng 8.600 người khỏi Afghanistan, riê;ng trong vòng 24 giờ qua là 2.000 người. Ngày 24/8, các máy bay của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (SDF) đã lê;n đường thực hiện nhiệm vụ sơ tán nhân viê;n ngoại giao, công dân nư??c này và các nhân viê;n người Afghanistan làm việc tại Đại sứ quán Nhật Bản. Các quốc gia khác, bao gồm Canada, Italy, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ và Australia cũng đang tiến hành sơ tán công dân.

Hàng chục nghìn người đang tìm kiếm cơ hội rời khỏi Afghanistan quanh khu vực sân bay quốc tế Hamid Karzai ở Kabul, biến nơi đây trở thành khu vực tiềm ẩn nhiều hiểm nguy. Gần 20 người được cho là đã chết vì bị giẫm đạp trong đám đông hỗn loạn hoặc bị trúng đạn trong những ngày qua.

Bê;n cạnh các công dân nước ngoài và các công dân Afghanistan có “đủ điều kiện” lê;n các máy bay sơ tán để rời khỏi Afghanistan thì còn một bộ phận người dân quốc gia Tây Nam Á này không có giấy tờ hoặc không đủ điều kiện, họ là những người tìm cách chạy trốn sang các nước láng giềng để xin tị nạn. Tuy nhiê;n, thực tế khắc nghiệt hơn những gì họ nghĩ: nhiều nước  không muốn đón chào họ.

Pakistan có đường biê;n giới hơn 2.600 km với Afghanistan, từ lâu đã phải nhận người tị nạn Afghanistan trong suốt các cuộc xung đột vào những năm 1970, 1980.  Nhiều người Pakistan bày tỏ quan điểm rõ ràng rằng, họ không muốn tiếp nhận thê;m người tị nạn Afghanistan bởi cuộc sống của họ cũng đã quá khó khăn rồi.  Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã siết chặt biê;n giới, bắt giữ bất cứ người Afghanistan nào vượt biê;n từ Iran sang. Trong khi Australia thậm chí còn triển khai chiến dịch truyền thông tới người tị nạn Afghanistan rằng có tìm cách vượt biê;n trái phép vào Australia cũng sẽ “không có bất cứ cơ hội thành công” nào.

Rõ ràng, thách thức đối với những người mong muốn rời khỏi Afghanistan vẫn còn nhiều. Thời hạn 7 ngày cho công cuộc di tản khỏi đất nước dưới quyền kiểm soát của Taliban có lẽ sẽ vẫn là bài toán khó mà nhiều người phải loay hoay đi tìm lời giải./.