Quy trình, thủ tục thực hiện dự án đầu tư công cần rút ngắn hơn nữa

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, sáng 6/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi).

Các đại biểu đánh giá cao dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi) trình tại Kỳ họp lần này đã hiện thực hóa được những chủ trương tại Hội nghị lần thứ 10 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII và quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, giao cho địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm.

Dự thảo luật đã nghiên cứu tháo gỡ được những vấn đề lâu nay đang vướng mắc trong thực tiễn triển khai hoạt động đầu tư công từ các quy định của Luật Đầu tư công hiện hành hoặc do việc quy định tạo ra cách hiểu, cách tiếp cận khác nhau trong tổ chức triển khai thực hiện Luật, để thúc đẩy thực hiện có hiệu quả các dự án đầu tư công.

Cần rút ngắn hơn nữa quy trình thủ tục thực hiện đầu tư dự án công

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Trần Chí Cường (Đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng) tán thành với 5 nhóm nội dung đề nghị sửa đổi, bổ sung trong dự án luật, trong đó có các quy định mới góp phần rút ngắn thời gian trong việc triển khai thực hiện dự án, tuy nhiên, đại biểu cho rằng quy định về quy trình thủ tục thực hiện đầu tư dự án công cần phải được nghiên cứu, rà soát, điều chỉnh nhằm rút ngắn hơn nữa thời gian thực hiện dự án.

Đại biểu Cường phân tích, thủ tục đầu tư không chỉ được quy định trong Luật Đầu tư mà còn được quy định trong nhiều luật khác nhau như đất đai, xây dựng, môi trường, chuyển giao công nghệ, phòng cháy, chữa cháy…

Theo quy định hiện hành, thời gian thực hiện các thủ tục về đất đai, xây dựng, môi trường, chuyển giao công nghệ, phòng cháy, chữa cháy thường mất nhiều thời gian. Mỗi thủ tục lại có yêu cầu riêng về hồ sơ, trình tự và thời gian, một số thủ tục lại quy định nhiều bước thực hiện (thủ tục xây dựng), một số thủ tục phải thực hiện tuần tự, kết quả của thủ tục này là đầu vào của thủ tục khác.

Đại biểu Trần Chí Cường cho biết, tính trung bình, thời gian để thực hiện đầy đủ các thủ tục nêu trên (tùy theo loại dự án A, B hay C) sẽ kéo dài từ khoảng 250 ngày đến 350 ngày mới khởi công xây dựng, tức là phải hơn 8 tháng kể từ lúc HĐND thông qua mới thực hiện. Trên thực tế, thời gian thực hiện thủ tục có thể kéo dài hơn do độ trễ vì phải hoàn thiện các hồ sơ và tài liệu có liên quan. Vì vậy, đại biểu đề nghị dự thảo luật cần nghiên cứu bổ sung quy định thời gian ở các bước lập thủ tục và phê duyệt của các cơ quan.

Liên quan tới quy định thời gian bố trí vốn đối với dự án nhóm A là 6 năm, nhóm B là 4 năm và nhóm C là 3 năm không thay đổi so với quy định tại Luật Đầu tư công hiện hành, đại biểu Cường cho rằng, “việc thực hiện theo quy định tại khoản 2, Điều 89 Luật Đầu tư công hiện hành về hạn mức đối với phần vốn của các dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư trong kỳ đầu tư công trung hạn hiện tại chuyển tiếp sang kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn sau không được vượt quá 20% là việc bất khả thi”.

Vì thế, đại biểu đề nghị xem xét nâng hạn mức phần vốn chuyển tiếp của kỳ đầu tư công trung hạn hiện tại sang kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn sau không vượt quá 50% trên cơ sở căn cứ định hướng, chiến lược phát triển, dự kiến nguồn vốn và khả năng cân đối vốn của trung ương và địa phương khi phê duyệt kế hoạch đầu tư công trung hạn. 

Góp ý vào dự thảo luật, đại biểu Phạm Hùng Thắng (Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam) cho biết, theo quy định tại khoản 2 Điều 57 của dự thảo luật, sau khi dự án hoàn thành bước chuẩn bị đầu tư như: phê duyệt chủ trương đầu tư, bố trí kế hoạch vốn trung hạn và phê duyệt dự án đầu tư nhưng nếu chưa được bố trí vốn hằng năm thì sẽ không triển khai thực hiện các công việc tiếp theo trong bước thực hiện đầu tư. Ví dụ như: việc giải phóng mặt bằng, thiết kế, dự toán, đấu thầu lựa chọn nhà thầu thi công xây lắp, đấu thầu lựa chọn đơn vị giám sát… làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai thực hiện. 

Để rút ngắn về thời gian, thủ tục thực hiện các công việc nêu trên, đại biểu đề nghị xem xét sửa đổi, bổ sung thêm điều kiện để dự án được bố trí vốn kế hoạch đầu tư công hằng năm vào khoản 2 Điều 57.

Tương tự, tại khoản 1 Điều 59 quy định “vốn thực hiện nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư được bố trí để lập đề xuất chương trình, dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài; lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư dự án; lập, thẩm định, quyết định đầu tư dự án”, đại biểu đoàn Hà Nam cho rằng, quy định như vậy thì các công việc phải thực hiện tiếp theo sẽ không triển khai thực hiện được khi ch??a b?? trí vốn thực hiện dự án.

Vì vậy, để khắc phục bất cập này và rút ngắn về thời gian thực hiện các công việc nêu trên, đại biểu Phạm Hùng Thắng đề nghị xem xét sửa đổi khoản 1 Điều 59 và khoản 3 Điều 59 dự thảo luật theo hướng: chuyển các nhiệm vụ như lập thiết kế kỹ thuật, lập thiết kế bản vẽ thi công, lập dự toán, đấu thầu lựa chọn nhà thầu trong bước thực hiện đầu tư về nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư.

Đại biểu Bế Minh Đức (Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng) cũng đề nghị cần quy định rút ngắn thời gian thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt đầu tư chương trình, dự án và thực hiện phân cấp phê duyệt chủ trương đầu tư/phê duyệt đầu tư chương trình, dự án theo từng nhóm, loại dự án cho chính quyền địa phương, để các chương trình, dự án được triển khai kịp thời hơn, hiệu quả hơn. Gắn với đó, nghiên cứu, bổ sung các chế tài xử lý đối với các cơ quan, đơn vị chậm giải quyết các khâu trong thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt đầu tư dự án tại Điều 107 dự thảo Luật.

Đánh giá cụ thể cơ sở nâng m??c vốn đầu tư của dự án quan trọng quốc gia

Theo dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp này, đã nâng tiêu chí vốn của dự án đầu tư công so với Luật hiện hành. Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh) cho rằng, quy mô dự án như hiện hành đã được thực hiện từ năm 2015, đến nay, việc điều chỉnh tăng m??c vốn đầu tư cho dự án là cần thiết. Song cần đánh giá cụ thể, đưa ra cơ sở cho việc nâng m??c vốn đầu tư của dự án để đạt tiêu chí quan trọng quốc gia. Đồng thời, đánh giá tác động của chính sách đối với hệ thống các dự án đang triển khai và dựa vào sự phát triển của từng địa phương để xác định tiêu chí phù hợp.

Cho rằng việc nâng tiêu chí dự án quan trọng quốc gia lên đến 30.000 tỷ đồng, nhưng các dự án nhóm A, nhóm B, nhóm C vẫn ở mức cũ, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên) đề nghị cần điều chỉnh lại cho phù hợp, nhất là điều chỉnh biên độ dự án nhóm B, nhóm C đang có biên độ rất cao (từ 240 tỷ đồng đến 3.000 tỷ đồng). Việc điều chỉnh biên độ giữa tối thiểu và tối đa sẽ phù hợp với tính chất nhóm B và nhóm C hơn, từ đó áp dụng quy trình, thủ tục phù hợp, tránh trường hợp dự án nhỏ cũng phải bảo đảm quy trình, thủ tục phức tạp.

Ngoài những nội dung trên, thảo luận tại hội trường, nhiều ý kiến cũng đề nghị bổ sung, làm rõ các khái niệm, thuật ngữ, quy định, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, những nội dung sửa đổi, bổ sung chủ yếu bao, gồm: Đơn giản hóa trình tự, thủ tục lập kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm; không quy định phải có báo cáo riêng đối với việc thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; quy định một số nội dung cụ thể nhằm thống nhất cách hiểu, cách triển khai; bổ sung quy định trình tự, thủ tục xử lý khi phát sinh yếu tố dẫn đến thay đổi phân loại dự án…/.