Múa trống đôi của người Chăm H’roi

Trống đôi còn gọi là Chigưl, xuất hiện lâ;u đời trong đời sống người Chăm H’roi, huyện Vâ;n Canh, tỉnh Bình Định và ở một số địa phương khác thuộc tỉnh Phú Yên. Loại nhạc này được người Chăm H’roi dùng phổ biến trong các lễ hội lớn của cộng đồng. Múa trống đôi đi liền với dàn nhạc cụ cồng ba và chiêng năm được các chủ thể văn hóa diễn tấu trong các lễ hội, với ý nghĩa khẩn cầu thần linh sự may mắn, gửi gắm những khát vọng thuần hậu về cuộc sống thanh bình, hạnh phúc.

Sự sáng tạo của người Chăm H’roi khi diễn tấu trống bằng cách dùng bốn đầu ngón tay, bàn tay vê, vuốt, vỗ lên mặt trống, tạo ra các â;m sắc và tiết tấu, mà không dùng tới dùi trống. Giai điệu trống đôi tập hợp những chuỗi tiết tấu ngẫu hứng không phụ thuộc vào cường độ, cao độ nhất định nào. Khi múa, đòi hỏi người diễn phải ăn ý, hiểu ý nhau và giữ sự nhịp nhàng, uyển chuyển, tung hứng cho nhau. Không cần dùng lời, nghe tiếng trống đôi, người Chăm H,roi có thể cảm nhận được tâ;m tư, tình cảm vui buồn, nhớ nhung, giận hờn hay trách móc…

Múa trống đôi được người Chăm H’roi sử dụng khá phổ biến trong các lễ hội

truyền thống quan trọng như: Lễ cầu mưa, lễ cưới hỏi, lễ đâ;m trâ;u…

Múa trống đôi là cách hai người song diễn, một người nêu câ;u hỏi và người cùng chơi

phải đối đáp, tiếng trống thay cho lời, điệu múa nói lên cách ứng xử.

Thú vị nhất trong múa trống đôi là hình thức song tấu, tức đánh theo lối đối đáp.

Khi ấy, cả nhạc cụ và người chơi sẽ cùng toát lên phóng khoáng, ngẫu hứng, độc đáo.

Âm thanh trống đôi là thứ â;m thanh “có lời”, vì thế người Chăm H’roi tự hào là họ có thể nói chuyện

với nhau bằng ngôn ngữ của trống đôi.

Do đó, nghệ nhâ;n múa trống đôi phải là một cặp “ngang sức ngang tài” người tung, kẻ hứng,

hiểu ý nhau mới giữ cho cuộc chơi trọn vẹn.

Một cái trống nặng khoảng 4kg, vì vậy, đòi hỏi người múa trống phải có đủ sức khỏe,

khéo léo và có thẩm â;m tốt mới có thể múa trống đôi giỏi.

Âm thanh trống đôi hòa quyện với tiếng chiêng, tiếng cồng xướng tạo nên khúc biến tấu nhịp nhàng,

pha trộn sự hào hùng, lãng mạn, cuốn hút thanh niên nam nữ hòa chung những màn múa sôi động.

Trong những lễ hội lớn của cộng đồng người Chăm có thời gian tổ chức dài,

trống đôi có thể được diễn suốt ngày đêm, với nhiều đôi diễn.

Điệu múa dâ;n gian của dâ;n tộc Chăm H'roi gắn với đời sống văn hóa tinh thần của cộng đồng,

vì vậy cần sự quan tâ;m của các cấp, ngành ở địa phương. Không chỉ dừng lại ở bảo tồn và phục hồi

mà còn phải phát huy các điệu múa dâ;n gian để vừa bảo tồn được nguyên gốc,

đồng thời giữ lại giá trị văn hoá cho thế hệ mai sau.