Nhiều văn bản quy định chi tiết ban hành chậm, có văn bản chậm hơn 35 tháng

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 32, chiều 22/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo tổng hợp kết quả giám sát văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực phụ trách của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội năm 2023. 

Báo cáo tổng hợp kết quả giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội năm 2023, Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, về cơ bản, nội dung của các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành đều bảo đảm tính hợp hiến, tính hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Bên cạnh đó, các cơ quan của Quốc hội phát hiện 06 văn bản có dấu hiệu trái quy định của pháp luật và 07 văn bản chưa bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật hoặc còn những vướng mắc, bất cập, có thể tạo ra kẽ hở trong công tác quản lý cần được rà soát, hoàn thiện. Có văn bản còn nội dung chưa được hướng dẫn cụ thể, chưa có sự thống nhất giữa các văn bản luật gây khó khăn trong triển khai thực hiện. 

Bên cạnh đó, hầu hết các văn bản quy phạm pháp luật thuộc phạm vi giám sát được ban hành đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, vẫn còn 01 văn bản có sai sót kỹ thuật về căn cứ pháp lý và đã được phát hiện, sửa đổi, bổ sung kịp thời.

Về tính kịp thời, đầy đủ của việc ban hành văn bản, theo báo cáo của các cơ quan của Quốc hội, vẫn còn nhiều văn bản quy định chi tiết được ban hành chậm hơn so với thời điểm có hiệu lực thi hành của luật, pháp lệnh, nghị quyết. Cụ thể như: Trong số 325 văn bản được giám sát, có 32 văn bản ban hành chậm hơn thời điểm có hiệu lực thi hành của luật, pháp lệnh, nghị quyết; trong đó văn bản chậm ít nhất là 14 ngày, văn bản chậm nhiều nhất là 35 tháng 24 ngày, một số văn bản chậm từ 22 đến 25 tháng. 

Ngoài ra, có 83 điều, khoản thuộc 24 luật, 01 pháp lệnh, 05 nghị quyết giao quy định chi tiết nhưng chưa ban hành văn bản, cụ thể: Chính phủ: 24 điều, khoản của 10 luật; Thủ tướng Chính phủ: 02 điều, khoản của 02 luật; Viện Kiểm sát nhân dân tối cao: 12 điều, khoản của 02 luật; Tòa án nhân dân tối cao: 10 điều, khoản của 03 luật, pháp lệnh; Bộ Y tế: 12 điều, khoản của 4 luật; Bộ Xây dựng: 09 điều, khoản của 02 luật; Thanh tra Chính phủ: 08 điều, khoản của 01 luật; Ủy ban Dân tộc: 08 điều, khoản của 01 luật; Văn phòng Chính phủ: 08 điều, khoản của 01 luật; Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội: 07 điều, khoản của 03 luật; Bộ Ngoại giao: 07 điều, khoản của 02 luật; Bộ Thông tin và Truyền thông: 04 điều, khoản của 04 luật; Bộ Công Thương: 02 điều, khoản của 02 luật…

“So với các kỳ giám sát trước đây, việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong năm 2023 đã có sự chuyển biến tích cực, đạt những kết quả đáng khích lệ” – ông Bùi Văn Cường đánh giá. 

Tổng Thư ký Quốc hội chỉ rõ nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế là do một số cơ quan được giao chủ trì soạn thảo văn bản còn thiếu sự chủ động, chưa thực hiện nghiêm túc quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong việc ban hành văn bản quy định chi tiết. Công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu ban hành chính sách vẫn còn nhiều bất cập. Một số nội dung quy định là những vấn đề mới, khó, phức tạp, cần nhiều thời gian nghiên cứu, đánh giá, cần phải xin ý kiến đối tượng chịu tác động của văn bản và xin ý kiến chuyên gia. Việc xem xét, xử lý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc để xảy ra tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy định chi tiết, văn bản có nội dung trái luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chưa kịp thời, nghiêm minh.

Sau khi nghe các ý kiến thảo luận, kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Hội đồng dân tộc, các cơ quan của Quốc hội có nhiều đổi mới trong công tác thực hiện giám sát văn bản quy phạm pháp luật theo Nghị quyết số 560/NQ-UBTVQH15 ngày 22/7/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. 

Trên cơ sở giám sát, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao các cơ quan tiếp tục làm tốt hơn nữa công tác giám sát văn bản quy phạm pháp luật.

Cụ thể, đề nghị Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội tiếp tục thực hiện giám sát văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực phụ trách theo đúng tinh thần Nghị quyết 560; bảo đảm đúng trình tự, thủ tục theo dõi rà soát, phát hiện, xử lý theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và các quy định khác có liên quan. Chủ động tiếp cận văn bản quy phạm pháp luật theo lĩnh vực giám sát, thông qua nhiều nguồn đa dạng.

Để kịp thời phát hiện các văn bản có nội dung mâu thuẫn, chồng chéo, có dấu hiệu trái pháp luật để xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan cần chủ động thực hiện, không yêu cầu Chính phủ, các bộ ngành báo cáo.

Trong quá trình thẩm tra, tiếp thu, chỉnh lý các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết cần xác định rõ phạm vi, nội dung giao quy định chi tiết theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; xem xét, đánh giá số lượng và chất lượng của dự thảo các văn bản quy định chi tiết trình kèm theo hồ sơ, tiến độ xây dựng văn bản quy định chi tiết để hạn chế việc chậm ban hành văn bản. Chủ động giám sát, đôn đốc cơ quan chủ trì soạn thảo xây dựng, thực hiện đúng tiến độ ban hành văn bản quy định chi tiết, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật và tương thích với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, bảo đảm tiến trình nội luật hóa cam kết quốc tế trong các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Ủy ban Thường vụ Quốc đề nghị Chính phủ, TANDTC, VKSNDTC, các bộ, ngành và các cơ quan hữu quan khẩn trương ban hành và chỉ đạo ban hành theo thẩm quyền văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết các nội dung còn nợ và xử lý dứt điểm văn bản quy phạm pháp luật có nội dung trái pháp luật, chưa bảo đảm đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; nâng cao chất lượng hiệu quả công tác xây dựng pháp luật gắn với việc theo dõi thi hành pháp luật; khẩn trương khắc phục những hạn chế, vướng mắc, tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật…/.