Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Thanh Dương giám sát Điều tra 53 DTTS tại tỉnh Thanh Hóa

Thực hiện kế hoạch kiểm tra giám sát Điều tra c???a Tổng cục Thống kê (TCTK), trong 2 ngày 5-6/7/2024, Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Thanh Dương cùng đoàn công tác Trung ương đã thực hiện kiểm tra, giám sát công tác Điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội 53 dân tộc thiểu số năm 2024 (Điều tra 53 DTTS năm 2024) tại tỉnh Thanh Hóa.

Theo phương án Điều tra, Cục Thống kê tỉnh Thanh Hóa tiến hành điều tra chọn mẫu tại 651 địa bàn, thuộc 184 xã, trong đó 174 xã thuộc khu vực khu vực DTTS (theo Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ) và 10 xã không thuộc khu vực DTTS nhưng có địa bàn được chọn điều tra. Các địa bàn điều tra chủ yếu ở khu vực nông thôn (chiếm 90,7% tương đương 591 địa bàn).

Thanh Hóa là tỉnh địa bàn rộng với 27 đơn vị hành chính, có dân số trên 3,7 triệu người, trong đó đồng bào DTTS có khoảng 700 nghìn người, thuộc 6 dân tộc chính, đó là: Mường (401.967 người), Thái (258.506 người), Mông (19.166 người), Thổ (12.675 người), Dao (6.551 người), dân tộc Khơ Mú (1.024 người). Đồng bào DTTS của tỉnh Thanh Hóa sinh sống tập trung tại 11 huyện miền núi phía Tây. Đây đều là những địa bàn khó khăn, khu vực núi cao, vùng sâu, vùng xa, giao thông đi lại khó khăn. Đồng bào DTTS ở một số khu vực này có tập quán đi làm nương rẫy nên thường xuyên vắng nhà, không liên lạc được (do không có sóng điện thoại), ngoài ra, nhiều người cung cấp thông tin không nắm vững các thông tin về nhân khẩu trong hộ. Đây là khó khăn rất lớn cho công tác điều tra, thu thập thông tin.

Đoàn Giám sát Trung ương làm việc tại UBDN xã Cẩm Ngọc huyện Cẩm Thủy

Để cuộc điều tra đảm bảo chính xác, đúng tiến độ, Cục Thống kê tỉnh Thanh Hóa đã ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị triển khai thực hiện, cập nhật địa bàn, lập bảng kê hộ; tuyển chọn, tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho giám sát viên (GSV), điều tra viên (ĐTV), tổ trưởng điều tra (TTĐT). Ngành Thống kê của tỉnh Thanh Hóa đã lựa chọn 56 GSV (cấp tỉnh 21, huyện 35), 169 TTĐT, 520 ĐTV thu thập phiếu hộ và 82 ĐTV thực hiện phiếu xã. Đây chủ yếu là lực lượng đã từng tham gia các cuộc điều tra và Tổng điều tra trước đây của ngành Thống kê, có tinh thần trách nhiệm, am hiểu văn hóa của người DTTS và địa bàn. Cục đã tổ chức 01 cuộc tập huấn cấp tỉnh và 14 cuộc tập huấn cấp huyện tại địa phương, đảm bảo 100% lực lượng GSV, ĐTV, TTĐT tham gia cuộc điều tra đều được tập huấn nghiệp vụ và phương pháp ghi phiếu điều tra trên theo đúng quy trình, phương án điều tra c???a TCTK quy định.

Một điểm thuận lợi cho việc triển khai Điều tra DTTS năm 2024 của ngành Thống kê, đó là sự đồng thuận, ủng hộ của Lãnh đạo địa phương từ cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã. Đặc biệt, UBND các huyện chỉ đạo phòng Dân tộc phối hợp chặt chẽ với Chi cục Thống kê làm tốt các khâu công việc. Ban Dân tộc tỉnh tham gia tích cực trong việc chỉ đạo và giám sát thực hiện thu thập thông tin tại đơn vị điều tra.

Để đồng bào DTTS tích cực hưởng ứng và tham gia cung cấp thông tin, đầy đủ chính xác, Cục Thống kê tỉnh Thanh Hóa đặc biệt quan tâm tới công tác truyền thông, kết hợp các hình thức truyền thống và hiện đại trên nền tảng công nghệ số, phù hợp với các địa bàn dân cư (nông thôn, thành thị), các đối tượng (người dân tộc) như: Băng rôn, khẩu hiệu,thư gửi già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng, thư gửi hộ; trên hệ thống loa phát thanh xã bằng các thứ tiếng dân tộc phù hợp với đặc điểm tình hình đồng bào dân tộc thiểu số của mỗi địa bàn điều tra; trên bảng LED của Cục Thống kê, Ban Dân tộc tỉnh; file mp3 hỏi - đáp về cuộc điều tra; phối hợp cùng Đài phát thanh và truyền hình Thanh Hóa, Báo Thanh Hóa, Báo Dân tộc và phát triển đưa các tin bài về công tác chuẩn bị, Lễ ra quân ngày 01/7, quá trình điều tra và giám sát cấp tỉnh trên kênh thông tấn tại địa phương và Trung ương.

Sau xem xét các báo cáo về công tác tổ chức, triển khai điều tra c???a Cục Thống kê tỉnh Thanh Hóa, Đoàn giám sát đã có 02 ngày đi giám sát địa bàn điều tra, tham dự phỏng vấn thu thập thông tin của các ĐTV tại các hộ trên địa bàn huyện Triệu Sơn và huyện Cẩm Thủy. Kết thúc quá trình kiểm tra, giám sát, Đoàn giám sát Trung ương đã có buổi làm việc với Cục Thống kê tỉnh Thanh Hóa nhằm rút kinh nghiệm và chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ tiếp theo. Tại Hội nghị, Phó Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Thanh Dương, đánh giá Chương trình Điều tra DTTS năm 2024 tại Thanh Hóa được chuẩn bị kỹ lưỡng, đúng phương án, có sự chủ động đánh giá khó khăn để triển khai các nhiệm vụ. Quá trình thực hiện được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo địa phương. Các điều tra viên nắm khá vững địa bàn, thông thạo tiếng dân tộc nên giao tiếp và phỏng vấn đúng quy trình đạt hiệu quả, nhiều vấn đề liên quan đến đời sống vật chất tinh thần, văn hóa của dân tộc được làm rõ. Các hộ DTTS được chọn mẫu điều tra có tinh thần hợp tác khá tốt khi ĐTV đến thu thập thông tin.

Báo cáo tiến độ thực hiện điều tra tại bàn Tỉnh cho thấy, tính đến 15h30’ ngày 6/7/2024, ngành Thống kê Thanh Hóa đã hoàn thành thu thập được 2.973 phiếu hộ, đạt 14,3%. Để đảm bảo tiến độ và chất lượng thông tin thống kê, thời gian tiếp theo, Cục Thống kê tăng cường công tác giám sát, kịp thời phát hiện những vấn đề phát sinh trong thực hiện phương án điều tra và triển khai nghiệp vụ của ĐTV, từ đó có văn bản hướng dẫn để cuộc điều tra đạt kết quả cao nhất.

Một số hình ảnh Đoàn giám sát tại huyện Triệu Sơn và huyện Cẩm Thủy

Trịnh Long (Nguồn: Cục Thống kê tỉnh Thanh Hóa)