Tăng cường phòng vệ thương mại tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng cho các ngành sản xuất

Trong bối cảnh, nhiều hàng hóa nhập khẩu có dấu hiệu bán phá giá hoặc được trợ cấp gây thiệt hại nghiêm trọng cho một số ngành sản xuất trong nước, do vậy cần đẩy mạnh triển khai áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ sản xuất trong nước, góp phần tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng.
 

Tính đến nay, Bộ Công Thương đã tiến hành điều tra 30 v?? vi??c phòng vệ thương mại (bao gồm 21 v?? vi??c điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá, 1 v?? vi??c chống trợ cấp, 6 v?? vi??c tự vệ và 2 v?? vi??c chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại). Trong đó, đang có 17 biện pháp phòng vệ thương mại có hiệu lực. Năm 2024, Bộ Công Thương tiếp tục điều tra, rà soát 7 v?? vi??c đã khởi xướng trong năm 2023; khởi xướng điều tra 3 v?? vi??c mới, khởi xướng rà soát 3 v?? vi??c rà soát cuối kỳ; tiếp nhận và xử lý 7 hồ sơ đề nghị điều tra và rà soát mới.

Các biện pháp phòng vệ thương mại đã góp phần bảo đảm môi trường thương mại công bằng nhằm ngăn chặn tác động tiêu cực của hàng nhập khẩu đến sản xuất trong nước và việc làm của hàng triệu lao động, góp phần bảo đảm an ninh kinh tế và an sinh xã hội. Tổng doanh thu hàng năm của các doanh nghiệp sản xuất trong nước tham gia các v?? vi??c phòng vệ thương mại ước đạt 475 nghìn tỷ đồng (năm 2023) với số lao động trực tiếp làm vi??c tại các doanh nghiệp khoảng trên 36.000 người. Thu ngân sách hàng năm từ thuế phòng vệ thương mại đạt từ 1.200 đến 1.500 tỷ đồng. Đồng thời, bảo vệ các ngành sản xuất quan trọng của Việt Nam như: Sản xuất thép (14 biện pháp); thực phẩm (5 biện pháp); hóa chất (04 biện pháp); vật liệu xây dựng (02 biện pháp); thuế chống bán giá, chống trợ cấp thu nộp ngân sách hàng năm hơn 1.000 tỷ đồng.

Năm 2024, công tác ứng phó với các v?? vi??c phòng vệ thương mại nước ngoài có dấu hiệu gia tăng đáng kể về số lượng các v?? vi??c điều tra đối với hàng xuất khẩu Việt Nam, bao gồm: Chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ và điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại. Đến nay, đã có 272 v?? vi??c điều tra phòng vệ thương mại từ 25 thị trường và vùng lãnh thổ bao gồm: Các vụ điều tra chống bán phá giá (149 v?? vi??c), các v?? vi??c tự vệ (54 v?? vi??c), chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại (39 v?? vi??c) và chống trợ cấp (30 v?? vi??c). Tính riêng năm 2024, có 26 v?? vi??c điều tra phòng vệ thương mại từ nước ngoài đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Trong đó, Hoa Kỳ, Ấn Độ, Canada, Indonesia là các thị trường có xu hướng điều tra phòng vệ thương mại nhiều nhất đối với Việt Nam (Hoa Kỳ chiếm gần 50% tổng số v?? vi??c đã khởi xướng điều tra đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam).

Về công tác chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ, Bộ Công Thương thường xuyên theo dõi và tăng cường hợp tác, chia sẻ thông tin nhằm chống lẩn tránh phòng vệ thương mại, gian lận xuất xứ; tuyên truyền, phổ biến nguy cơ tiềm ẩn và quyết tâm của Chính phủ trong việc chống gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp, lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và đưa ra các giải pháp, phương án tư vấn cho doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu nhằm tránh bị các nước khác điều tra phòng vệ thương mại, lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại.

Bên cạnh đó, công tác cảnh báo sớm để hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó với các vụ kiện phòng vệ thương mại của nước ngoài khởi xướng điều tra đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam cũng được Bộ Công Thương triển khai tích cực. Theo đó, Bộ thường xuyên cập nhật danh sách cảnh báo các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra, chống lẩn tránh phòng vệ thương mại và  gửi các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, Hiệp hội, doanh nghiệp liên quan để phối hợp theo dõi; theo dõi biến động xuất khẩu của hơn 50 mặt hàng có nguy cơ cao bị điều tra áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại hoặc điều tra chống lẩn tránh và gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp...

Năm 2025, xu hướng phi toàn cầu hóa đang trỗi dậy mạnh mẽ; chính sách bảo hộ của các nước ngày một tăng, công tác phòng vệ thương mại đã và sẽ góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh, giúp các ngành sản xuất trong nước phát triển và tạo ra giá trị gia tăng nhiều hơn cho nền kinh tế. Để thực hiện mục tiêu năm 2025, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục thực hiện có hiệu quả các giải pháp phòng ngừa, nâng cao năng lực phòng vệ thương mại, cảnh báo sớm và giải quyết tranh chấp thương mại, đầu tư quốc tế, chủ động bảo vệ lợi ích hợp pháp của các ngành sản xuất trong nước và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp, người dân./.